สาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุ

                6 เมษายน 2567 23:37 น. สวัสดียามดึกครับทุกท่าน วันนี้ขอพัก
สมองหน่อย หลังจากนั่งเรียนหนังสือ....เรียนและฝึกการใช้งานซอฟแวร์
เพื่อทำภาพสามมิติอีกตัวที่น้องเขาให้มา ก็มึนเอาเรื่องครับ แก่แล้วมาเริ่ม
อะไรใหม่ๆมันก็ยากอยู่เหมือนกัน เอางี้ วันนี้มาว่ากันเรื่องเรือที่เกิดอุบัติเหตุ
กันต่อดีกว่า
                 บทความครั้งที่แล้วได้มาอธิบายถึงระบบต่างๆในเรือที่เกิดอุบัติ
เหตุในประเทศอเมริกาไปแล้ว แต่ก็ไม่สามารถที่จะบอกได้ว่ามันเกิดจาก
อะไร ก็คงต้องรอการสืบสวนเป็นระยะเวลาอีกพอสมควร เพราะเรือมันใหญ่
มาก แค่เดินให้ทั่วทุกส่วนของเรือแบบเดินไปเรื่อยๆ ยังต้องใช้เวลาหลาย
ชั่วโมง เผลอๆเดินหลงอีกต่างหากถ้าไม่มีแปลนหรือแบบอยู่ในมือ หรือไม่มี
คนประจำเรือพาเดินไปด้วยอาจจะใช้เวลาเป็นวันๆก็ได้แค่เดินดูอย่างเดียว
แต่นี่ต้องตรวจทุกซอกทุกมุมของเครื่องจักรและเครื่องไฟฟ้าทุกตัว อีกทั้ง
ยังมีสายไฟที่พาดไปมาอีกไม่รู้เท่าไหร่ รวมทั้งบอร์ดควบคุมต่างๆ ที่กระ
จายอยู่ตามที่ต่างๆ ไหนจะต้องตรวจสอบโค๊ดต่างๆที่ใช้ควบคุมในระบบอีก
ก็ไม่รู้ว่าอีกหนึ่งปีข้างหน้าจะรู้เรื่องหรือเปล่า ต้องใช้เวลาครับ ความเสีย
หายมากมายขนาดนี้ ใช้เวลาเท่าไหร่ก็ต้องยอม

            ข้างบนนี้เป็นแบบ engine room layout หรือแบบจัดการทั่วไปใน
ห้องเครื่องของเรือ MV FOX ในภาพล่างของแบบเป็นชั้นที่หนึ่ง เป็นที่อยู่
ของเครื่องจักรใหญ่ที่ใช้ขับใบจักรสองชุดซ้าย ขวา ส่วนเครื่องยนต์สาม
เครื่องทางด้านขวาคือเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เวลาเดินเรือเต็มรูปแบบ เปิดใช้
งานเครื่องใช้ไฟฟ้าตามปรกติ ก็จะเดินเครื่องกำเนิดไฟฟ้าเพียงสองเครื่อง
เท่านนั้น จะเป็นเครื่องใดก็ได้ แต่เวลาเที่ยบท่า ก็ไม่จำเป็นต้องใช้ ปิดหมด
ทั้งสามเครื่อง เพราะใช้ไฟฟ้าจากบนฝั่งต่อเข้ามาโดยตรง ไปที่ห้องควบ
คุม ซึ่งอยู่ในภาพด้านบน ที่เขียนว่า MCR หรือ machine control room
หมายเลขห้าในวงกลม เมื่อไปดูในตารางขวามือครับ ไฟฟ้าจากบนฝั่งจะ
ต่อเข้ามาในห้องนี้ ผ่าน สวิทตัวเลือก ว่าจะใช้ไฟฟ้าจากไหน แล้วก็ส่งต่อ
ไปที่ panel หรือแผงสวิทต่างๆ ที่จะจ่ายไฟฟ้าไปใช้ยังอุปกรณ์ไฟฟ้าน้อย
ใหญ่ ต่อไป
              เครื่องยนต์ทั้งหมดห้าเตรื่องในห้องเครื่องนี้ จะสตาร์ทและดับ
เครื่องในห้อง MRC เท่านั้นครับ ยกเว้นกรณีฉุกเฉิน จะมี "ปุ่ม stop"
เครื่องจักรใหญ่ทั้งสองเครื่องอยู่บนสะพานเดินเรือ และจะมีสายสลิงต่อ
มาที่วาล์วของท่อน้ำมันที่จ่ายเข้าเครื่องยนต์ทั้งสองเครื่องอีกชั้นหนึ่งด้วย
แต่เครื่องไฟฟ้าทั้งสามเครื่องต้อง stop ในห้อง MCR เท่านั้นครับ
มอร์เตอร์ไฟฟ้าทุกตัว แอร์คอมเพลสเซอ จะเปิดหรือปิด ก็จัดการในห้อง
นี้ครับ ยกเว้น วาล์วที่ใช้เปิด ปิด ตามท่อต่างๆ ส่วนใหญ่จะใช้คนเช่น
ท่อที่มาจาก seachast เพื่อรับน้ำที่มาจากภายนอกเข้ามาในระบบหล่อเย็น
และถ่วงเรือ ฯ ลูกเรือในห้องเครื่องจักรนี่ต้องมีความรู้หลายเรื่องเลยที
เดียวครับ ทั้ง ดูแลเครื่องยนต์ต่างๆ ปั้มไฟฟ้าทุกตัว ระบบแอร์ฯ ฯลฯ เรียก
ว่าเป็นเป็ดเลยก็ว่าได้ คือต้องทำเป็นทุกอย่าง และต้องมีสติมั่นคงตลอด
เวลา เพราะบางเหตุการณ์ ถ้าเป็นคนทั่วๆไปก็หนีดีกว่า อยู่ทำไม เช่น
อยู่ๆก็มีน้ำอยู่ใต้ท้องเรือและมีระดับที่ค่อยๆสูงขึ้นทีละนิด ที่ละนิด จะต้อง
รู้ว่าจะต้องทำอย่างไรให้ระดับน้ำมันไม่สูงขึ้นและหาวิธีทำให้น้ำหายไป ฯ 
หรือเกิดไฟแสงสว่างในห้องเครื่องดับ ไฟฉุกเฉินติดขึ้นมา แต่ ปั้มต่างๆ
ยังทำงานเป็นปรกติ จะต้องทำอย่างไร ฯ เยอะครับสำหรับเรือยอชน์และ
เรือที่มีขนาดใหญ่ทั้งหลาย วาล์วบางตัวมันจะอยู่ในที่ๆมองไม่เห็นก็มี มีเรือ
หลายลำที่เมื่อเที่ยบท่าแล้วไม่นานก็จมน้ำอยู่ตรงนั้นก็มีเพราะลืมปิด
วาล์วบางตัว หรืออยู่ๆก็เกิดไฟไหม้ขึ้นมาเพราะลืมปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต้อง
ใช้น้ำมาระบายความร้อนก็มี ฯ
               เครื่องยนต์ทั้งห้าเครื่อง มีท่อต่อเข้าและออกมากมาย มีสายไฟ
ขนาดต่างๆต่อเข้าไปก็ไม่น้อย ทั้งเส้นเล็ก เส้นใหญ่ ยุ่บยั่บไปหมด ทุกสาย
ไปหยุดอยู่ที่ห้อง MCR ทั้งนั้นครับ และก็เช่นกัน สายไฟทั้งเล็กและใหญ่
ก็ออกจากห้องนี้ ไปยังส่วนต่างๆของเรือเช่นกัน ถ้าตรวจสอบหรือบำรุง
รักษาไม่ดีก็มีปัญหาได้ไม่ยากเลยครับ ที่มีข่าวเล่าลือกันว่า เมื่อลูกเรือโดน
เจ้าของเรือหรือบริษัทไล่ออก ก็จะมีการ "วางยา" ไว้ในระบบต่างๆของเรือ
หรืออย่างน้อยก็อาจะทำคู่มือบางอย่างหายไปด้วย ซึ่งเป็นเรื่องเล่าที่ไม่เกิน
จริงเลยครับ เอาง่ายก็ได้ ก็แบบของเรือนี่แหละ ปรกติจะมีประจำเรือชุดนึง
แต่พอเปลี่ยนกัปตันหรือ ต้นกลหรือต้นเรือที่ไร แบบหายทุกที เป็นเหมือน
กันเกือบหมดเท่าที่ผมเจอมา แต่ไม่ได้หายหมดนะครับ หายไปแต่แบบที่
ต้องใช้ทั้งนั้น เช่น GA หรือ MIDSHIP หรือ ฯ จนบางครั้งต้องไปแกะเอา
จากข้างฝาตามทางเดินมาสแกนก็มีบ่อยๆ ประมาณนั้นครับ
               นั่นก็เป็นเรื่องของเรือใหญ่ๆหรือเรือหรูๆครับ แต่ยังไม่ทันไร ใน
บ้านเราก็เกิดเรื่องขึ้นอีก คราวนี้เป็นเรือที่เล็กลงมาเยอะ ดูในข่าวแล้วรูป
ร่างหน้าตาคุ้นๆอยู่ เหมือนกับเรือของ ขสทบ ที่ปลดระวางไปแล้วเมื่อหลาย
ปีก่อนเลยครับ(แต่อาจจะไม่ใช่ก็ได้ครับ) ในข่าวบอกว่า เกิดเพลิงไหม้ขึ้น
ในเรือ กว่าที่คนบนเรือจะรู้ว่าเกิดไฟไหม้ ไฟก็ลามไปเยอะแล้ว คาดว่าใน
ห้องเครื่องจักรคงไม่มีคนเฝ้าอยู่เป็นแน่ และเซ็นเซอร์ต่างๆอาจจะไม่
ทำงานหรือไม่มีก็ได้ ผมมีตัวอย่างแบบของห้องเครื่องเรือที่มีขนาดไล่เรี่ย
กันอยู่ มาดูกันครับ

    รูปด้านข้างครับ เรือลำนี้ยาวประมาณห้าสิบเมตร...มั้งครับ


     เป็บ engine layout ครับ มีเครื่องจักรใหญ่สองเตรื่องขับเพลาใบจักร
สองชุด ซ้าย ขวา มีเครื่องกำเนิดไฟฟ้าหนึ่งเครื่องอยู่หลังห้อง ไม่มีห้อง
MCR ครับ เพราะไม่มีเครื่องยนต์และอุปกรณ์ไฟฟ้ามากมายเหมือนเรือ
ใหญ่ๆ การสตาร์ทและดับเครื่องยนต์ทั้งสามก็ทำที่แผงข้างตัวเครื่องนั่นอง
แผงนี้จะมีมาตรวัดต่างๆเช่น ความเร็วรอบเครื่องยนต์ อุณหภูมิเครื่องยนต์
และปุ่มสตาร์ทและดับเครื่อง เท่านั้นเอง ขนาดเครื่องยนต์ไม่น่าจเกินสี่ร้อย
หรือห้าร้อยแรงม้า ส่วนเครื่องปั่นไฟก็ประมาณ 120 Kw เพราะใช้มอร์
เตอร์ไฟฟ้าขนาด 5-10 Kw อยู่หลายตัว มีเท่านี้เองครับ สวิทเปิด ปิดปั้ม
ต่างๆก็อยู่ในกล่องเล็กๆใกล้ตัวปั้มนั่นเอง ในห้องนี้จะมีระบบระบายอากาศ
อยู่สองตัวเป็นพัดลมขนาดใหญ่ ดูดอากาศเข้าหนึ่ง ดูดอากาศออกอีกหนึ่ง
พัดลมสองตัวนี้ต้องทำงานตลอดเวลาที่เครื่องยนต์ทำงานครับ เครื่องจักร
ใหญ่สองเครื่องดับไปแล้ว เหลือเครื่องไฟฟ้าติดอยู่ พัดลมสองตัวนี้ก็ต้อง
ทำงานอยู่ครับ 
             อย่างสภาพที่เห็นตามแบบนี้ เวลาเดินเรือหรือติดเครื่องยนต์ ไม่ว่า
ทั้งหมดหรือว่าแค่เครื่องปั่นไฟตัวเดียวก็ตาม เสียงมันจะดังมาก เรียกได้ว่า
คุยกันแทบไม่รู้เรื่องเลยทีเดียว ดังนั้น ส่วนใหญ่ถ้าไม่มีเรื่องฉุกเฉินอะไร
ลูกเรือก็จะไม่อยู่ในห้องนี้ในเวลาเดินเรือแน่ๆ ทั้งเสียงดัง และกลิ่นของน้ำ
มันหรือน้ำมันเครื่องก็ฟุ้งไปหมดแม้จะมีพัดลมดูดอากาศช่วยก็ตาม และ
ความร้อนในห้องนี้ก็น้อยซะที่ไหนครับ 
             ดังนั้นถ้าไม่มีกล้องวงจรปิดหรือเซ็นเซอร์ตรวจควันไฟหรือมีคน
คอยเฝ้าอยู่ในห้องเครื่องตลอดเวลา(ซึ่งเป็นไปไม่ได้แน่ๆครับ เพราะมัน
ไม่ได้เย็นสบายเหมือนห้องเครื่องของเรือยอชน์แน่ๆ) เมื่อเกิดไฟไหม้ขึ้น
มาก็จะไม่มีใครรู้ จนกระทั่งเห็นควันไฟจำนวนมากลอยขึ้นมาจากห้องนั้น
เหมือนในข่าวนั่นเอง และพื้นก็จะร้อนก่อนด้วยนะครับ ก่อนที่ควันจะลอย
ขึ้นมาให้เราเห็น เมื่อถึงตอนนี้ก็สายเสียแล้วครับ
          จริงแล้วมันมีวิธีแก้ไขอยู่ครับ เมื่อเราเห็นเปลวไฟหรือควันไฟจำนวน
มากลอยออกมาจากห้องเครื่อง ต้องแน่ใจว่าในห้องนั้นไม่มีคนอยู่แล้ว ก็จะ
ปิดประตูและดับเครื่องยนต์ทุกตัวในห้องเครื่อง เครื่องจักรใหญ่ก็ดับบน
สะพานเดินเรือ ส่วนเครื่องไฟฟ้า ปล่อยมันไว้ นอกจากปิดประตูแล้วยังต้อง
ไปปิดทางเข้าทางออกที่พัดลมดูดอากาศทั้งสองตัวด้วยครับ เมื่อปิดหมด
แล้ว ลูกเรือจะดึงวาล์เปิด แก๊ซ CO2 ปล่อยเข้าไปโดยปล่อยผ่านท่อ
ที่ติดตตั้งไว้เข้าไปในห้องเครื่อง เมื่อไม่มีอากาศ ไฟก็จะดับไปเองนี่เป็น
ระบบดับเพลิงที่เรือขนาดกลางและขนาดใหญ่เขาใช้กันไฟไหม้ในห้อง
เครื่องครับ ย้อนกลับขึ้นไปดูแบบของเรือ MV FOX ในรูป tank top จะเห็น
ห้องที่ใช้เก็บถัง CO2 อยู่ครับ แก๊ซในถังนี้ไม่ต้องใช้ปั้มสูบออกมาครับ มัน
มีแรงดันในตัวเหมือนถังดับเพลิงอยู่แล้ว เปิดวาล์วปุปก็พุ่งออกมาขาวฟุ้ง
ไปหมดลดปริมาณอ๊อกซเจนในอากาศ ในห้องที่เกิดไฟไหม้ได้อย่างดีครับ
               อุบัติเหตุไฟไหม้เรือครั้งนี้ ผมก็ไม่รู้อยู่ดีว่า เกิดขึ้นได้อย่างไร ก็
ต้องรอการสอบสวนกันต่อไปครับ หลายท่านอาจจะสงสัยว่าทำไม ไฟใหม้
ห้องเครื่องให้ดับแต่เครื่องจักรใหญ่ ทำไมไม่ดับเครื่องไฟฟ้าไปด้วย เหตุ
ผลแรกคือ หยุดการเคลื่อนที่ของเรือก่อนแล้วจึงทำการ ปิดประตู
(เพื่อบล๊อคห้องไม่ให้อากาศเข้า) ในระหว่างนั้น ไฟฟ้ายังใช้ได้อยู่ก็จะมีน้ำ
จากปั้มดับเพลิงมาใช้(ถ้าเปิดวาล์วทันนะครับ) เมื่ออากาศในห้องเครื่อง
หมด เครื่องยนต์ทุกตัวก็ดับหมดเหมือนกันครับ ระบบไฟฟ้าหลักก็จะถูก
ตัดไปใช้ไระบบไฟฟ้าสำรองซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นไฟฟ้า DC เพื่อให้ระบบ
สื่อสารและเรด้าห์ ฯ ยังคงใช้งานได้ แต่ถ้า ไฟไหม้เกิดที่ตู้เมนสวิทบอร์ด
ก็จบกันครับ ลูกเรือก็จะเอาเครื่องปั่นไฟหรือปั้มน้ำฉุกเฉินที่ใช้เครื่องยนต์
ขนาดเล็กเป็นตัวช่วยอีกที
               เรื่องที่เล่ามาก็ได้มาจากการทำงานและบางเรื่องก็อยู่ในเหตุ
การณ์ด้วยเหมือนกันครับ แต่อยู่ในฐานะตัวประกอบเท่านั้น มีหน้าที่หลบ
และหนีให้ทัน อย่าไปขวางคนที่เขามีหน้าที่โดยตรงเป็นใช้ได้ครับ
             ตีสามแล้วครับ ราตรีสวัสดิครับ ขอให้ทุกท่านมีสุขภาพแข็งแรง
รอเที่ยวสงกราณกันครับ
7 เม.ย. 67 3:03 น.

.................................................................................................................